معرفی رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی [صفر تا ۱۰۰]
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
رشته تربیت بدنی چیست؟
رشته تحصیلی تربیت بدنی در مقطع کارشناسی در واقع از زیرشاخه‌های رشته علوم انسانی در دبیرستان است. هرچند که اگر در دبیرستان رشته تجربی یا فنی حرفه‌ای هم خوانده باشید، در کنکور کارشناسی می‌توانید باز هم این رشته‌ی تحصیلی را انتخاب نمایید. این تصور که رشته تربیت بدنی تنها برای انجام ورزش و فعالیت‌های بدنی است کاملا اشتباه است. در این رشته علاوه بر تقویت جسم، روان انسان نیز تقویت خواهد شد، زیرا درس‌هایی نظیر جامعه شناسی، روان شناسی، فیزیولوژی و مدیریت جز واحدهای درسی این رشته است.
در رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی، دانشجویان در حد یک پزشک یار با بدن انسان آشنا خواهند شد، زیرا به عنوان یک مربی ورزشی حرفه‌ای و تحصیل کرده، شناخت آناتومی بدن دانش آموزان، دانشجویان و ورزشکاران تحت تعلیم بسیار ضروری است. این امر کمک خواهد کرد که مربی بر اساس فیزیک بدن افراد مختلف بهترین تمرین‌ها را ارائه دهد و در مواقع اورژانسی و بروز آسیب‌های فیزیکی بهترین تصمیمات را بگیرد.
رشته تربیت بدنی در توانبخشی و بهسازی جسم و روان نقش بسزایی دارد و از این جهت یکی از رشته‌های پرطرفدار و محبوب در سرتاسر جهان است. مهمترین هدف رشته تربیت بدنی، پرورش دانش آموختگان متعهد، متخصص و حرفه‌ای در زمینه سلامت جسم و روان است.
در این مقاله از درس جت، به معرفی رشته تربیت بدنی و تمام آنچه که لازم است از این رشته بدانید، پرداخته‌ایم پس تا انتها ما را همراهی نمایید.
تاریخچه رشته تربیت‌بدنی و علوم ورزشی در ایران
“هرودوت” یک تاریخ‌نگار یونانی است که در زمینه ایران باستان تحقیقات قابل توجهی داشته است. به گفته این شخص ایرانیان باستان از دیرباز به ورزش علاقه‌مند بوده‌اند و در سنین جوانی مهارت‌هایی نظیر اسب سواری، تیراندازی و شناگری را به صورت حرفه‌ای یاد می‌گرفتند.
همچنین ایرانیان باستان مهارت‌هایی نظیر پرتاب سنگ و سر نیزه، دویدن، سوارکاری و بازی چوگان را به عنوان تفریح و سرگرمی انتخاب کرده بودند و در اوقات فراغت خود به این تفریحات و ورزش‌ها مشغول می‌شدند. بنابر آنچه که گفتیم به نظر می‌رسد که ورزش کردن در اجداد و گذشتگان ما نوعی فرهنگ و عادت خوب بوده است.
اما اینکه معرفی رشته تربیت بدنی به طور حرفه‌ای و آکادمیک از چه زمانی در ایران شروع شد، مسئله دیگری است. در گذشته و تا قبل از سال ۱۳۴۵ بعضی از رشته‌های ورزشی مثل شنا و کشتی در موسسات ورزشی تدریس می‌شد. اما این مسئله باز هم جنبه‌ی آکادمیک و علمی نداشت.
آغاز آموزش آکادمیک و دانشگاهی رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی از سال ۱۳۴۵، برای اولین بار در دانشگاه تهران و در دانشکده تربیت بدنی این دانشگاه به طور رسمی تدریس شد و با گذشت زمان شکل امروزی آن را به خود گرفت.
در ایران، اولین رشته‌ای که در حوزه ورزشی تدریس شد، در واقع همان تربیت بدنی بود. بعد از اینکه این رشته جایگاه خود را در جامعه پیدا کرد و ورزشکاران به سمت تحصیلات آکادمیک ورزشی تمایل پیدا کردند، در سال ۱۳۶۷ دانشکده مخصوصی برای این رشته تاسیس شد. پس از این اقدام کم‌کم رشته‌های مختلف ورزشی شکل گرفت و به مرور زمان بر تنوع آن افزوده شد.
سرانجام نیز رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی در تمام دانشگاه‌های کشورمان راه یافت و امروزه اکثر دانشگاه‌های معتبر ایران این رشته را تدریس می‌کنند و برای آن دانشکده‌های مجزا دارند.
توانایی جسمی و فیزیکی لازم برای انتخاب رشته تربیت بدنی
در معرفی رشته تربیت بدنی گفتن این نکته ضروری است که برای پذیرش در این رشته تنها علاقه فردی کافی نیست، زیرا فرد متقاضی باید از نظر جسمی نیز شرایط قابل قبولی داشته باشند. دانشجویان رشته تربیت بدنی باید از کودکی ورزش را شروع کرده باشند، زیرا مهارت‌های مورد نیاز این رشته نظیر ژیمناستیک و دو و میدانی را که نیازمند هماهنگی بین اعصاب و عضلات بدن است. را نمی‌توان در مدت کوتاهی و در سنین بزرگسالی یاد گرفت. بنابراین می‌توان گفت که این رشته نیازمند پیش نیاز جسمی و فیزیکی است.
همچنین رشته تحصیلی تربیت بدنی برای کسانی که از کودکی ورزش را به صورت حرفه‌ای دنبال کرده‌اند مناسب‌تر است، زیرا این دسته از افراد آمادگی و انگیزه‌ی. بیشتری برای فراگیری دروس تئوری و عملی این رشته خواهند داشت.
علاوه بر مواردی که در معرفی رشته تربیت بدنی گفتیم، لازم به ذکر است که شروط فیزیکی نیز برای شرکت در این آزمون وجود دارد که شامل موارد زیر است:
- قد بالای ۱۶۵ سانتی‌متر برای آقایان
- قد بالای ۱۵۸ سانتی‌متر برای بانوان
- نمره چشم حداقل ۷ از ۱۰
با این وجود قهرمانان تیم ملی و افرادی که در رشته‌های مختلف ورزشی مدال دارند از این شروط مستثنی هستند.
مزایای رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی
دانستن مزایای این رشته در مقاله معرفی رشته تربیت بدنی خارج از لطف نیست. در ادامه به بررسی مزایای این رشته پرطرفدار پرداخته‌ایم که شامل موارد زیر است:
- اگر به رشته تربیت بدنی علاقه‌مند هستید خبر خوب این است که شما می‌توانید این رشته را تا مقطع دکتری، به صورت آکادمیک ادامه دهید و به یک متخصص حرفه‌ای در زمینه ورزش تبدیل شوید.
- از آنجا که رشته تربیت بدنی در جهان نیز پرطرفدار است و متقاضیان زیادی دارد، فرصت تحصیل و گرفتن بورسیه برای این رشته وجود دارد. شما می‌توانید پس از پایان مقطع کارشناسی و برای ادامه تحصیل به خارج از کشور بروید.
معایب رشته تربیت‌بدنی و علوم ورزشی
هر رشته‌ی تحصیلی در کنار مزایای خود، معایبی نیز دارد. معایب رشته تربیت بدنی شامل موارد زیر است:
- مهمترین عیبی که در این رشته وجود دارد این است که شما نمی‌توانید تنها به دلیل علاقه‌مندی به ورزش آن را انتخاب نمایید. برای ورود به دانشگاه و تحصیل در رشته تربیت بدنی شما حتما باید از قبل ورزش کرده باشید، زیرا در آزمون عملی ورودی این رشته این توانایی نیز مورد سنجش و آزمون قرار خواهد گرفت.
یکی دیگر از معایب رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی امکان مصدومیت و آسیب فیزیکی است. هرچند که فرد ورزشکار همیشه مراقب سلامتی جسمی و روحی خود است، اما احتمال وقوع اتفاقات تصادفی اجتناب ناپذیر است. بنابراین شما باید با آگاهی از احتمال بروز اتفاقات ناگوار پا بر عرصه ورزش بگذارید.
حوزه‌های وابسته به رشته تربیت‌بدنی و علوم ورزشی
در ادامه معرفی رشته تربیت بدنی به بررسی حوزه‌های وابسته به این رشته پرداخته‌ایم که شامل موارد زیر است:
- بهداشت و تندرستی: بخش بهداشت خود به ۳ زیر شاخه تقسیم می‌شود که شامل بهداشت خدماتی، بهداشت محیط زیست و بهداشت آموزشی است. این حوزه نقش مهمی در روحیه فردی و جمعی جامعه دارد و باعث می‌شود سلامت و نشاط جسمی و روحی افراد مختلف در همه سنین افزایش پیدا کند.
- تفریحات سالم: حوزه تفریحات سالم نقش موثری در روحیه فردی و جمعی دارد. این حوزه به افراد مختلف جامعه کمک می‌کند تا قوه خلاقیت و ابتکار خود را تقویت کنند. هرچند که فعالیت‌های این حوزه به صورت اختیاری است، اما می‌توان گفت که در دسته فعالیت‌های ضروری برای همه افراد در تمام سنین تلقی می شود.
- حرکات نمایشی: این حوزه در واقع ترکیب حرکات بدن و هنر است، زیرا علاوه بر اینکه جنبه ورزشی دارد، جنبه هنری و زیبایی شناختی نیز دارد.
تعداد واحدهای درسی رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی در مقطع کارشناسی
در بخش معرفی رشته تربیت بدنی، آشنایی با تعداد واحدهای درسی و اسم آن‌ها ضروری است. این امر به شما کمک خواهد کرد که قبل از تصمیم‌گیری در رابطه با انتخاب این رشته پیش زمینه ذهنی کافی را برای شرکت در کنکور این رشته کسب نمایید. به‌طور کلی برای گرفتن مدرک کارشناسی در این رشته گذراندن ۱۳۳ واحد درسی ضروری است.
واحدهای درسی رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی در کارشناسی شامل موارد زیر است:
-
درس‌های پایه و عمومی رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی
- شیمی عمومی ۱و۲
- فیزیک عمومی
- دروس کمک‌های اولیه
- زیست‌شناسی تکمیلی
- آمار و احتمالات مقدماتی
- ریاضی پایه تکمیلی
- شناخت آناتومی بدن انسان
- شناخت فیزیولوژی بدن انسان
-
درس‌های اصلی رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی
- متد و روش تدریس
- تولید محتوای آموزشی و کاربرد آن
- اصل‌های فلسفه در آموزش و پرورش کشور
- روانشناسی کودکان و نوجوانان
- روانشناسی تعلیم و تربیت
- شیوه مدیریت در آموزش
- روش‌ها و اصول مشاوره دادن و راهنمایی کردن
- مبانی برنامه‌ریزی و مدیریت در آموزش متوسطه
- سنجش و اندازه‌گیری
-
درس‌های تخصصی رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی
- تدریس تربیت بدنی در مدارس
- مدیریت ارگان‌ها و سازمان‌های ورزشی کشور
- برگزاری، مدیریت و اجرای مسابقات در سطح داخلی و خارجی
- زبان تخصصی رشته تربیت بدنی
- حرکت‌شناسی در ورزش
- اصل‌ها و مبانی علوم ورزشی
- حرکات اصلاحی برای ورزشکاران
- تاریخ تربیت بدنی ایران و جهان
- اصول و مبانی روانشناختی و اجتماعی ورزش
- حرکت‌شناسی و آناتومی بدن در ورزش
- ورزش در معلولین
- بیومکانیک مقدماتی ورزشی
- فیزیولوژی مقدماتی و تخصصی در ورزش
- اصول تغذیه‌ای در ترکیب با ورزش
- آسیب‌شناسی در ورزش
- بهداشت عمومی و ورزش
- اجرای مسابقات و مدیریت آن
- یادگیری حرکتی در علوم ورزشی
- آمادگی جسمانی
- بدمینتون
- فوتبال
- تنیس روی میز
- دو و میدانی
- هندبال
- ژیمناستیک
- والیبال
- کشتی
- بسکتبال
معرفی رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی در مقطع فوق لیسانس و دکتری
رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری دارای ۶ گرایش مختلف است که هر کس بسته به نوع علاقه و توجه به بازار کار آن در آینده می‌تواند یکی از آن‌ها را انتخاب کند که شامل موارد زیر است:
- بیومکانیک ورزشی: در این گرایش، بیومکانیک بدن در زمان ورزش مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرد. این بدان معنا است که در این فیلد، حرکات بدن و کاربرد قوانین فیزیکی در آن، عملکرد سیستم. عضلانی و اسکلتی و تاثیر ابزار ورزشی بر بدن به طور علمی و دقیق بررسی می‌شود.
- فیزیولوژی کاربردی: این گرایش با نام فیزیولوژی ورزشی نیز شناخته می‌شود. در این گرایش پاسخ بدن به انواع ورزش‌های هوازی و غیره مورد بررسی قرار می‌گیرد و درصد خستگی و پاسخ‌های فیزیولوژیکی به‌صورت دقیق محاسبه می‌شود.
- روانشناسی در ورزش: در این گرایش از علم روانشناسی برای بررسی عوامل روانشناختی موثر در کسب مهارت‌های یادگیری و حرکتی استفاده می‌شود.
- رفتار حرکتی یا رشد و تکامل حرکتی: در این. گرایش عوامل ژنتیکی و محیطی به صورت همزمان مورد بررسی قرار می‌گیرد تا عواملی که بر افزایش قابلیت‌های ورزشی موثر است، شناسایی شود.
- مدیریت ورزشی: در این گرایش هر آنچه که در رابطه با مدیریت و اجرای تیم‌های ورزشی و نظارت بر امور ورزشی لازم است، آموزش داده می‌شود.
- آسیب شناسی و حرکات اصلاحی: در این گرایش شناخت آناتومی و نوع صحیح حرکات بدن ضروری است و توانایی‌ها و محدودیت‌های فیزیکی افراد بررسی و در صورت نیاز اصلاح می‌شود.
پس از فارغ التحصیلی از رشته تربیت بدنی چه شغلی را می توانم انتخاب کنم؟
پس از فارغ التحصیلی از رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی شما می‌توانید مشاغل متنوعی را بسته به سلیقه خود برگزینید که برخی از آن‌ها شامل موارد زیر است:
- مربیگری تیم ورزشی در فیلد مورد علاقه
- استاد دانشگاه رشته تربیت بدنی و علوم ورزشی و عضویت در هیئت علمی دانشگاه‌ها
- استخدام شدن در ادارات و موسسات خصوصی و دولتی مرتبط با امور ورزشی
- احداث باشگاه ورزشی
- داوری مسابقات داخلی و خارجی
- تدریس مباحث ورزشی از مبتدی تا پیشرفته بسته به نوع ورزش و نیاز افراد
- گویندگی مسابقات و رویدادهای ورزشی مهم در داخل ایران و سایر نقاط جهان
- کار در دبیرستان‌ها و مدرسه‌ها به عنوان معلم و دبیر ورزش
- تحقیق و پژوهش در رشته‌ها و شاخه‌های مختلف ورزشی
- مدیریت و سرپرستی مراکز، امکان و باشگاه‌های ورزشی
- مشاور طراحی لباس برای لباس‌های ورزشی تیمی و باشگاهی
- مجری خبری تلویزیون در بخش اخبار ورزشی
- خبرنگار ورزشی و گزارش رویدادهای ورزشی
- مشاور ورزشی و راهنمایی و تهیه برنامه ورزشی و رژیم غذایی مناسب برای متقاضیان و مراجعین مراکز سلامتی
- شرکت در طرح‌های سلامت ادارات دولتی و خصوصی و مشاوره دادن به کارکنان و کارمندان و شاغلین
سخن آخر
امیدواریم که این مقاله معرفی رشته تربیت بدنی در انتخاب بهترین رشته تحصیلی، به شما کمک کرده باشد. اینکه پس از پایان دبیرستان چه رشته‌ای را انتخاب کنید خیلی مهم است، زیرا دوران بزرگسالی و آینده کاری شما بسته به همین انتخاب است. بنابراین اولویت شما در انتخاب رشته تحصیلی اول از همه باید علاقه و اشتیاق باشد، زیرا هیچ چیز لذتبخش‌تر از این نیست که در آینده شغلی داشته باشید که علاوه بر کسب درآمد، از انجام آن لذت ببرید. دومین نکته در رابطه با انتخاب رشته تحصیلی این است که باید بازار کار این رشته را در داخل و خارج از کشور بررسی نمایید. تا پس از پایان مقاطع تحصیلی بتوانید سریعا وارد بازار کار شوید.
