معرفی رشته رادیولوژی

سلام. امروز در خدمت شما هستیم با ادامه سری مقالات معرفی رشته های دانشگاهی از وبسایت آموزشی درس جت و امروز قراره به سراغ معرفی رشته رادیولوژی بریم. پس در ادامه با ما همراه باشید.

آشنایی با رشته رادیولوژی

رشته رادیولوژی یکی از رشته های تقریبا پرطرفدار در زیر شاخه رشته علوم تجربی است . در این  رشته یعنی رشته رادیولوژی با توجه به اشعه ها و پرتو ها به تشخیص بیماری های مختلف می‌پردازد. در این عصر اکثر کلینیک ها و مرکز ها مجهز به پیشرفته ترین دستگاه های رادیولوژی و مدرن است .

این رشته یکی از رشته های پیراپزشکی است و خب از آن جهت که این رشته از لحاظ نیاز شغلی و آینده کاری رشته ی پر کاری است افراد زیاد به سمت این رشته می‌آیند و خب این رشته در انواع دانشگاه ها چه در کشور ما جمهوری اسلامی ایران و چه در کشورهای خارج از کشور توسط اساتیدی که از بزرگان آن رشته هستند تدریس می‌شود.

در کشور ما هم در دانشگاه های دولتی و علوم پزشکی و هم در دانشگاه آزاد اسلامی این رشته تدریس می‌شود.

از لحاظ رتبه هم خب در ادامه این مقاله توضیح داده خواهد شد اما اغلب افراد دارای رتبه های بالایی بوده اند و در دبیرستان هم دارای معدل های بالایی بوده اند .

ماهیت رشته رادیولوژی

رشته رادیولوژی چیست؟؟!

از لحاظ ساختاری هم بخواهیم این کلمه را بررسی کنیم این کلمه یک کلمه فرانسوی است و  لاتین آن Radilogy است و خب ببینید یکی از زیر شاخه های رشته پیراپزشکی است و اگر بخواهم این رشته و نحوه ی کار آن را دریک جمله بگویم که در این رشته رادیولوژیست با استفاده از دستگاه اقدام  به تصویر برداری از اعضای بدن بیمار میکند.

در حقیقت، رشته رادیولوژی با استفاده از پرتو ایکس و دیگر امواج و پرتوها به تشخیص و درمان بیماری‌های داخلی انسان که بدون چشم عادی  امکان‌پذیر نیست، می‌پردازد. هدف از این رشته تربیت متخصصانی است که بتوانند ضمن آشنایی با دستگاه‌های تصویربرداری پزشکی مانند سیستم‌های دیجیتال، سی تی اسکن، ام آر آی، انجام تصویر برداری‌های اختصاصی از سیستم گوارشی، سیستم قلبی و عروق، مجاری ادراری و تناسلی و … را بر عهده بگیرند و در زمینه تشخیص پزشکی همکاری داشته باشند.

از آنجایی که تکنولوژی پرتوشناسی نام دیگر این رشته است، باید بدانید که روش‌های تصویر برداری در رادیولوژی به سه روش 1. پرتوی یونیزان مانند: رادیوگرافی و ماموگرافی، 2. روش پرتوی غیر یونیزان مانند: ام آر آی و سونوگرافی و 3. روش‌های پزشکی هسته‌ای انجام پذیر است.

که هر کدام از این روش ها رو به اختصار خدمتتان توضیح میدهم:

پرتو یونیزان

 تابش یونیزان در اثر واکنش هسته‌ای – اعم از طبیعی یا مصنوعی – با دمای بسیار بالا (مثلاً در هاله خورشید یا در حالت پلاسما) از طریق تولید ذره‌های پرانرژی در شتاب‌دهنده ذره‌ای یا از طریق فرایند های طبیعی مانند رعد و برق یا انفجار ابرنواختر پدید می‌آید.

وقتی تابش یونیزان رخ‌می‌دهد می‌تواند ذرات زیراتمی (عموماً الکترون، پروتون، نوترون و گاهی تمام هسته) را از اتم آزاد کند. چنین رویدادی، پیوستگی شیمیایی را دگرگون کرده و یون ایجاد می‌کند. تابش یونیزان را می‌توان به دو گروه مستقیم و غیرمستقیم تقسیم کرد.

پرتو غیر یونیزان

درحالی که امواج غیر یونیزان، بخشی از امواج الکترومانیتیک هستند که با جذب شدن در ماده در شرایط عادی در ساختار تشکیلاتی اتم آن ماده تغییری ایجاد نمی کند. البته این دسته از امواج نیز در اثر مواجهه با انسان بسته به ماهیتشان بر بافت های مختلف اثرات مخربی خواهند داشت، مانند امواج مادون قرمز که در صورت برخورد با چشم غیر مسلح سبب ایجاد آب مروارید و یا حتی نابینایی می شود. علاوه بر امواج غیر یونیزان طبیعی، مانند اشعه هایی که نور خورشید وجود دارند، امروزه وسایل الکتریکی که در صنعت به کار گرفته می شوند و یا مصارف خانگی دارند، مولد امواج غیر یونیزان محسوب می شوند.

  پزشکی هسته ای

تصویربرداری پزشکی هسته ای مقادیر کمی از مواد رادیواکتیو موسوم به رادیوتراکرها (ردیاب های رادیواکتیو) استفاده می شود. این مواد به طور معمول یا در جریان خون تزریق شده و یا استنشاق و بلعیده می شوند. ردیاب رادیواکتیو در ناحیه مورد بررسی حرکت می کند و انرژی خود را به صورت پرتوهای گاما پر انرژی ساطع می کند. این پرتوها توسط یک دوربین خاص و یک کامپیوتر تشخیص داده شده و به شکل تصاویر پزشکی ثبت می شوند. تصویربرداری پزشکی هسته ای اطلاعات منحصر به فردی را ارائه می دهد که غالباً نمی توان با استفاده از سایر روش های رایج تصویربرداری، آن ها را به دست آورد. این روش همچنین امکان شناسایی بیماری در مراحل اولیه را فراهم می کند.

توانمندی های لازم در این رشته

خب دوستان همانطور که میدانید کسی که این رشته را انتخاب می‌کند و پس از تحصیل وارد بازار کار می‌شود رسالت عظیمی برگردن او گذاشته شده است و آن رسالت تامین سلامت بیمارانی است که برای تشخیص به سمت او آمده اند و این رسالت عظیم مسئولیت بزرگی می‌خواهد و فردی که این مسئولیت را قبور می‌کند و وارد این شغل می‌شود باید اولا یک سری توانمندی های پایه و یکسری توانمندی عملکردی داشته باشد حال این توانمندی ها چیست؟

خب این فرد در یک محیط بیمارستانی و درمانی مشغول شده است و باید شخصیت خود را به نوعی شکل دهد که بتواند در این محیط کار کند و وظیفه خود را به خوبی انجام دهد و بتواند به خوبی با بیماران ارتباط برقرار کند ببینید این ارتباط بسیار مهم است در انواع مختلف منشور ها آمده که علاوه بر آن کار اخلاق کاری هم بسیار مهم است .

خب این فرد باید این قابلیت را داشته باشد که چیزی را که به صورت تئوری یاد گرفته است به صورت عملی پیاده سازی کند یا به نوعی در کار به کار ببندد و خب ببیند باید در درس زیست شناسی و ریاضی و فیزیک تبحر داشته باشد و بدانید اهمیت درس ریاضی فیزیک به نحوی مهم و تاثیر گذار است که بسیاری از بزرگان می‌گویند باید از رشته ریاضی فیزیک وارد این رشته شد .

یک نکته مهم اینجاست که اگر در ریاضی فیزیک ضعیف هستید سعی کنید وارد این رشته نشوید چون  ممکن است در محاسبات اشتباه کنید و این اشتباه جان یک نفر را به خطر بیندازد و لذا سعی کنید این نکته را مهم و تاثیر گذار بدانید.

سر فصل ها و دروس رشته رادیولوژی در مقطع کارشناسی 

 دوره کارشناسی رشته رادیولوژی همچون دیگر رشته های دانشگاهی دروس عمومی، تخصصی، اختیاری، عملی و کارآموزی را دارد؛ که دانشجو باید بتواند با موفقیت آنها را پشت سر بگذارد تا مدرک مربوطه را از دانشگاه علوم پزشکی دریافت نماید.

این رشته با ۲۲ واحد درس عمومی، ۹۲ واحد دروس پایه و اختصاصی و ۱۶ واحد کارآموزی در مدت چهار سال به دانشجویان آموزش داده خواهد شد.

دروس عمومی رشته رادیولوژی

• مبانی نظری اسلام
• اخلاق اسلامی
• انقلاب اسلامی
• تاریخ و تمدن اسلامی
• آشنایی با منابع اسلامی
• جمعیت و تنظیم خانواده
• ادبیات فارسی
• زبان عمومی
• تربیت بدنی ۱ و ۲

دروس تخصصی رشته رادیولوژی

• فیزیک عمومی
• ریاضیات عمومی
• زبان تخصصی
• آناتومی ۱ و ۲ و ۳
• فیزیولوژی
• آسیب شناسی عمومی
• کاربرد رایانه در تصویربرداری پزشکی
• مدیریت بیمارستانی و رفتار سازمانی
• ثبت و نمایش تصاویر در پزشکی
• فیزیک پرتوشناسی تشخیصی
• روش های پرتونگاری ۱ و ۲ و ۳
• بیماری شناسی
• رادیوبیولوژی
• روش های پرتونگاری اختصاصی
• ارزیابی تصاویر پزشکی
• دزیمتری پرتو های یونیزان
• اصول فیزیکی سیستم های توموگرافی کامپیوتری
• اصول فیزیکی سیستم های تصویربرداری ام آر آی
• حفاظت در برابر پرتو های یونیزان در بخش‌ های پرتوشناسی تشخیصی
• سمینار ۱ و ۲
• کارآموزی ۱ و ۲ و ۳ و ۴
• بهداشت عمومی
• آمار
• زیست شناسی سلولی
• آشنایی با فناوری نوین اطلاعات
• اخلاق حرفه‌ ای
• اصطلاحات پزشکی در رادیولوژی
• فیزیک پرتو ها
• مراقبت از بیمار در بخش تصویربرداری پزشکی
• آشنایی با ساختمان و ویژگی های مواد کنتراست زا در تصویربرداری پزشکی
• ارزیابی تصاویر پزشکی ۱
• تصویربرداری با امواج فراصوتی در پزشکی
• آناتومی مقطعی
• تکنیک ‌ها و جنبه های بالینی
• توموگرافی کامپیوتری
• تضمین و کنترل کیفی روش ‌های تصویربرداری پزشکی
• تعمیرات و نگهداری مقدماتی دستگاه های رادیولوژی
• کارآموزی در عرصه ۱ ۲ ۳ ۴

گرایش های مقطع کارشناسی ارشد رشته رادیولوژی

 بعد از فارغ التحصیلی از مقطع کارشناسی رادیولوژی، در صورت تمایل داوطلبان می‌توانند با شرکت در کنکور کارشناسی ارشد و کسب رتبه قبولی لازم، به ادامه تحصیل بپردازند. آزمون کارشناسی ارشد رشته تکنولوژی پرتوشناسی توسط وزارت بهداشت برگزار می‌شود و دانش آموختگان با مدرک خود می‌توانند در یکی از رشته‌های زیر ادامه تحصیل دهند:

گرایش‌های کارشناسی ارشد رشته رادیولوژی

• مهندسی پزشکی (بیوالکتریک)
• مهندسی پزشکی (زیست مواد)
• اپیدمیولوژی
• ارزیابی فناوری سلامت
• اقتصاد بهداشت
• انفورماتیک پزشکی
• آمار زیستی
• رادیوبیولوژی و حفاظت پرتویی
• فناوری اطلاعات سلامت
• علوم تشریحی
• فیزیک پزشکی
• کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی
• مدیریت خدمات بهداشتی درمانی
• نانوتکنولوژی پزشکی
• رشته زیست فناوری پزشکی
• رفاه اجتماعی
• تاریخ علوم پزشکی
• آموزش پزشکی _ ژورنالیسم پزشکی
• فناوری تصویربرداری پزشکی
• تکنولوژی آموزشی در علوم پزشکی
• مدیریت برنامه ریزی الکترونیکی در علوم پزشکی

ادامه تحصیل در رشته رادیولوژی در مقطع دکتری

ادامه تحصیل در رشته رادیولوژی تا مقطع دکتری تخصصی نیز فراهم است که آزمون این دوره تحصیلی نیز توسط وزارت بهداشت و درمان پزشکی برگزار می‌شود و فارغ التحصیلان دوره کارشناسی ارشد بر اساس گرایشی که در آن گرایش مدرک کارشناسی ارشد خود را دریافت کرده‌اند، می‌توانند وارد رشته‌های مقطع دکتری تخصصی شوند؛ در واقع، در مقطع دکتری تخصصی امکان تغییر رشته وجود نخواهد داشت.

در ضمن شما میتوانید پیش از به پایان رسیدن این مقاله سایر مقالات مرتبط را از طریق لینک های زیر مطالعه کنید:

• معرفی رشته پزشکی

• معرفی رشته اتاق عمل

• معرفی رشته علوم آزمایشگاهی

• معرفی رشته دامپزشکی

وظایف یک تکنسین رادیولوژی یا همان رادیولوژیست

این رشته دربرگیرنده طبقات شغلی است که سرپرستان آن‌ها تحت نظارت کلی عهده‌دار انجام کارهای تخصصی، مطالعاتی و برنامه ریزی در زمینه‌های امور فنی رادیولوژی، انتخاب روش‌های مناسب برای کار با پرتوهای یونیزان، انجام برنامه‌های آموزشی و تحقیقاتی و … در انجام کارهای روزانه مانند: رادیوگرافی، فلوروسکوپی، آنژیوگرافی، سی تی اسکن، ام آر آی و سایر کارهای تخصصی می‌باشند. اما عمده وظایف آن‌ها عبارت است از:

• نظارت بر نحوه نگهداری و کاربرد دستگاه‌ها وچشمه‌های مولد پرتوهای یونساز و همکاری با سازمان‌ها و مراکز ذیربط کنترل و پیش‌گیری از نشت پرتوها

• نظارت برنحوه کار کاردان‌های رادیولوژی و تکنسین‌ها و کمک به تکنسین‌ها و مدیران امور دفتری

• تحویل گرفتن نسخه درخواستی،کاغذ زیر نویس و مشخصات اسمی از بیمار و از متصدی پذیرش واحد مربوطه

• فراخوانی و هدایت بیمار به اتاق رادیوگرافی

• احراز هویت بیمار با مشخصات اسمی مورد انتظار

• کنترل و تطابق نوع پروسیجر درخواستی با علائم کلینیکی بیمار

• ارائه دستورات و راهنمایی‌های لازم به بیمار به منظور آماده نمودن و قرار گرفتن در جایگاه عکس‌برداری

• انتخاب وضعیت صحیح برای بیمار به نحوی که مشاهده عضو بیمار برای عکس‌برداری امکان پذیر باشد

• به کاربردن علامت‌های وضعیتی راست و چپ در کلیه گرافی‌ها

• تنظیم و به کار انداختن دستگاه مولد اشعه با توجه به مدت زمان و انرژی تشعشع لازم و رعایت سایر عوامل فنی

• راهنمایی بیمار به اتاق انتظار پس از خاتمه کار

• انتقال کاست فیلم به تاریک‌خانه

• خارج کردن فیلم از کاست در محیط تاریک‌خانه

• استفاده از فیلم رایتر به منظور ثبت فوتوگرافیک مشخصات اسمی بیمار در انتها فیلم

• خوراندن فیلم اکسپوز شده به دستگاه پروسسور به منظور ظهور و ثبوت تاریک‌خانه

•  پرکردن مجدد کاست با استفاده از فیلم‌های خام موجود در هاپر یا کمد نگهدارنده

•  انتقال کاست اکسپوز نشده به پاس کاست یا محل مناسب

•  پیگیری و اخذ فیلم چاپ شده از دستگاه پروسسور تاریک‌خانه

• کنترل کیفی کلیشه یا نگاره رادیوگرافی گرفته شده از بیمار

•  ضمیمه کردن کلیشه رادیوگرافی و نسخه درخواستی به پاکت

•  نوشتن تعداد و سایز فیلم مصرفی و کد پرتوکار بر روی نسخه

• تحویل پاکت حامل کلیشه رادیوگرافی و نسخه مربوطه به درخواست آن، به متصدی امور پذیرش

• ثبت آماری عکس‌برداری‌های انجام شده در سیستم رایانه واحد در غیاب متصدی امور پذیرش واحد با درج اطلاعات کد رادیوتکنولوژیست، شماره نظام پزشکی معالج، کد فیلم مصرفی، کد تعرفه و نوع خدمات و …

• قیمت گذاری نسخ مراجعان و مهر کردن نسخ آنان به مهر واحد مربوطه (باطل کردن)

• تعویض دارو ظهور و ثبوت کهنه دستگاه پروسسور و نظارت بر شستشو دستگاه مربوطه

رتبه لازم برای قبولی رشته رادیولوژی

شاید از خود بپرسید دانستن رتبه‌های قبولی رادیولوژی سال‌های پیشین چه اهمیتی دارد! اهمیت این اطلاعات در آن است که انتخاب رشته کنکور تجربی علی الخصوص برای رشته‌های پرطرفداری مانند رشته رادیولوژی، به دلیل وجود عوامل مختلف تأثیرگذار در قبولی داوطلبان رشته تجربی، صرفا تبدیل به پیچیده‌ترین انتخاب رشته بین تمامی آزمون‌هایی است که در کشور برگزار می‌شود.

عواملی مانند سهمیه‌های مختلف داوطلبین، انواع مدل پذیرش در دانشگاه‌ها از قرار: ناحیه‌ای و کشوری، ظرفیت‌های موجود و مازاد، گرایش روزافزون افراد مختلف به شرکت در کنکور رشته تجربی و حتی جنسیت، همه و همه از جمله عواملی است که بر قبولی داوطلبان رشته تجربی و رتبه‌های قبولی کسب شده رادیولوژی اثرگذار است.

اما به طور کلی، اگر بخواهیم برای رشته رادیولوژی یک بازه میانیگن از رتبه‌های کسب شده در نظر بگیریم، با در نظر گرفتن شرایط متفاوت هر داوطلب مانند داشتن سهمیه‌های منطقه یک، دو و یا سه و یا سهمیه‌های دیگری مانند سهمیه‌های ایثارگری، جانبازی و … شما به یک رتبه میانگین مابین حدود دو هزار تا ده هزار نیاز خواهید داشت. البته ناگفته نماند، برای کسب رتبه قبولی رادیولوژی دانشگاه دولتی شما باید میانگین درصدهای دروس عمومی و اختصاصی را بین 35 الی 45 درصد در نظر داشته باشید.

وضعیت بازارکار و میزان درآمد

وضعیت بازار کار و میزان درامد رشته رادیولوژی فعلأ مناسب است؛ چرا که این رشته در دانشگاه‌های آزاد هنوز ارائه نشده است و فقط دانشگاه‌های سراسری پذیرش دارند و در نتیجه به دلیل فارغ التحصیلان محدودی که دارد، بازار کار اشباع نشده است.

کارشناسان رادیولوژی که با عنوان تکنسین رادیولوژی نیز می‌شناسیم، می‌توانند در بیمارستان‌های دولتی و خصوصی، کلینیک‌ها، مراکز تصویربرداری دولتی و شخصی نظیر مراکز رادیولوژی، بخش ایزوتوپ، بخش سی تی اسکن، بخش ام آر آی و … به فعالیت بپردازند. فارغ‌التحصیلان مقاطع کارشناسی رشته رادیولوژی می‌توانند با همکاری و زیر نظر متخصص رادیولوژی به سایر امور تخصصی رادیولوژی نیز بپردازند.

کارشناسان رادیولوژی همچنین می‌توانند در بخش‌های رادیوتراپی و پزشکی هسته‌ای مراکز مختلف به خدمات درمانی و تشخیصی زیر نظر متخصص رادیولوژی بپردازند. بعلاوه تمامی فارغ التحصیلان در صورت دارا بودن تجربه و سرمایه لازم، با همکاری متخصصان رادیولوژی می‌توانند مراکز رادیولوژی و یا تصویربرداری تأسیس کنند و به صورت خصوصی به فعالیت بپردازند.

یک نکته مهم

توجه نمایید که یک متخصص رادیولوژی با کارشناسی رادیولوژی بسیار متفاوت هستند؛ به این صورت که متخصص رادیولوژی کسی است که 7 سال پزشکی عمومی را به اتمام رسانیده و سپس در زیر شاخه رادیولوژی تخصص خود را فرا گرفته است. اما کارشناس رادیولوژی شخصی است که دوره 4 ساله رادیولوژی را گذرانیده و لیسانس رادیولوژی دریافت کرده است.

در محیط کاری نیز وظایف کارشناس رادیولوژی و متخصص رادیولوژی با یکدیگر متفاوت است؛ به این صورت که وظیفه کارشناس رادیولوژی در وهله اول انجام تصویر برداری بنا به نیاز بیمار میباشد. سپس بعد از انجام پرتو درمانی، توصیف وضعیت بیمار و انجام سایر مراحل نظیر چکاپ و … بر عهده و به تشخیص متخصص رادیولوژی بستگی دارد.

امکان تحصیل در خارج از کشور در این رشته

رشته رادیولوژی یک رشتۀ شناخته شده در تمام دنیا است. بله امکان ادامه تحصیل این رشته در خارج از کشور وجود دارد اما اگر با مدرک کارشناسی به خارج از کشور بروید که ارشد را در خارج بخوانید باید بدانید همانند سایر رشته‌ها شما باید یک آزمون برای معادل کردن مدرک خود با مدرک دانشگاه‌های کشور مورد نظر بدهید و اگر لازم باشد باید دوره‌های چند ماهه و یک ساله در آن کشور برای تبدیل مدرک خود بگذرانید. با این حال وضعیت این رشته در خارج کشور بسیار بهتر است و اشتغال در این رشته در خارج از کشور بسیار تخصصی‌تر است. برای مثال شما در ارشد به جای یک رشته‌ی کلی مانند تصویربرداری پزشکی که در ایران در آن از هر زمینه‌ای میزان کمی تدریس می‌شود، به تحصیل به صورت اختصاصی روی فقط یک مدالیته‌ی تصویر برداری مانند MRI می‌پردازید. حقوق و درآمد در خارج بهتر است و رشته نظام‌مندی بیشتری دارد.

جمع بندی

در این مقاله به توضیح مختصری از رشته رادیولوژی ، دروس و سرفصل های آن ، بازار کار ، ادامه تحصیل ، رشته ها و شاخه های آن در مقطع ارشد و دکتری ، وظایف یک رادیولوژیست ، توانمندی ها و رتبه قبولی کنکور و همچنین  ادامه تحصیل در خارج از کشور صحبت کردیم امیدواریم این مقاله مفید واقع شده باشد.

در ادامه میوانید با مراجعه به صفحه مشاوره انتخاب رشته کنکور تصمیم بهتری برای انتخاب رشته تحصیلی دانشگاهی خود بگیرید و در صورت داشتن هر گونه سوال یا مشکل با مشاوران ما در تماس باشید.