دانشگاه خوارزمی یکی از معتبرترین و سرشناس ترین دانشگاه های دولتی ایران است که به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری وابسته می باشد. نام این دانشگاه را بر اساس نام محمد بن موسی خوارزمی، دانشمند بزرگ ایرانی، نامگذاری کرده اند. مجموعه خوارزمی هم در تهران و هم کرج دارای شعبه بوده و هر دو استان فعالیت مستمر دارد. بیش از یک قرن از تاسیس این دانشگاه می گذرد. درنتیجه می توان آن را جزء قدیمی ترین دانشگاه های ایران دانست. این دانشگاه از زمان تاسیس چندین بار تغییر نام داده و بخش های مختلفی به آن افزوده و از آن کاسته شده اند. در این مقاله از درس جت می خواهیم به تاریخچه کامل دانشگاه خوارزمی، معرفی دانشکده ها، امکانات رفاهی و سایر اطلاعات مربوط به این دانشگاه بپردازیم.
آنچه در این مقاله خواهید خواند:
تاریخچه دانشگاه خوارزمی
دانشگاه خوارزمی ایران از آن دانشگاه هایی است که تاریخچه پرفراز و نشیبی دارد. این دانشگاه برای اولین بار در سال ۱۲۹۷ در محل ساختمان وزارت فرهنگ آن زمان تاسیس شده و نام آن را دارالمعلمین مرکزی گذاشتند. ریاست این مرکز به مدت ده سال بر عهده میرزا ابوالحسن خان فروغی و هدف از تاسیس آن تربیت معلمان این سرزمین بود. این ساختمان در ابتدا تنها دو کلاس داشت. یکی از کلاس ها برای آموزش و تربیت معلمان دوره ابتدایی می پرداخت. کلاس های دیگر هم به آموزش دبیران دبیرستان ها می پرداختند. بزرگ ترین و پیشروترین استادان ایران زمین در کلاس های دارالمعلمین مرکزی آموزش دیده و درس خوانده اند. در واقع دارالمعلمین مرکزی را می توان آموزش و پرورش ایران زمین نامید.
از دارالمعلمین مرکزی تا دانشسرای عالی در سال ۱۳۱۲
دارالمعلمین مرکزی در سال ۱۳۰۷ به دارالمعلمین عالی تغییر نام پیدا کرد. این تغییرات در زمان وزارت معارف آن زمان، یعنی میرزان یحیی قراگوزلو صورت گرفت. با افزایش نیاز به تربیت معلمان بیشتر برای کشور و اساسنامه ها و اهداف این مرکز نیز تغییر کرد. در سال ۱۳۱۲، دارالمعلمین عالی به دانشسرای عالی ارتقاء پیدا کرد. در این سال ها، بخش های مختلف دانشگاه یعنی ادبیات و علوم انسانی و علوم پایه به دانشکده های مختلفی تقسیم شدند. ادبیات و علوم انسانی در دانشکده ادبیات و علوم پایه آن به دانشکده علوم دانشگاه تهران پیوستند.
استقلال دانشسرای عالی و تبدیل شدن به دانشگاه تربیت معلم
در سال ۱۳۳۴ دانشسرای عالی کار خود را در خصوص تربیت معلم در دو حوزه ادبیات و علوم انسانی و همچنین علوم پایه ادامه داد. در واقع این مرکز توانست استقلال خود را در این حوزه ها حفظ کرده و همچنان به فعالیت خود ادامه دهد. در سال ۱۳۳۸، بر اساس قانون مصوب مجلس آن زمان، استقلال دانشسرای عالی به رسمیت شناخته شد. در سال ۱۳۴۸ هجری شمسی، هیئت وزیران این دوره، نام دانشسرای عالی را به سازمان تربیت معلم و تحقیقات تربیتی تغییر دادند. این سازمان تا سال ها به فعالیت خود ادامه داده و در سال ۱۳۵۳ نام آن به دانشگاه تربیت معلم تبدیل شد. در سال های متمادی، دانشکده های مختلفی در حوزه های مختلف به این دانشگاه افزوده شدند.
دانشگاه خوارزمی کنونی
در سال ۱۳۹۰، ماموریت ها و مسئولیت های آموزشی و پژوهشی بسیار متعددی بر عهده دانشگاه تربیت معلم گذاشته شد. در نتیجه دانشگاه تربیت معلم به دانشگاه خوارزمی تغییر نام داد.
دانشکده های دانشگاه خوارزمی
حال که با تاریخچه تاسیس دانشگاه خوارزمی آشنا شدید بهتر است به معرفی دانشکده های مختلف این دانشگاه بپردازیم. این دانشگاه دارای ۱۵ دانشکده مستقل است که هر کدام از آن ها دارای رشته ها و مقاطع تحصیلی مختلف می باشند. ظرفیت پذیرش سالانه دانشجو در هر کدام از این رشته ها با هم متفاوت است.
دانشکده فنی مهندسی
این دانشکده برای اولین بار در سال ۱۳۸۹ تاسیس شده است. گروه های آموزشی این دانشکده عبارتند از: مهندسی عمران، مهندسی مکانیک، مهندسی صنایع، مهندسی برق، مهندسی کامپیوتر.
دانشکده علوم ریاضی و کامپیوتر
این دانشکده در دانشگاه خوارزمی در سال ۱۳۷۶ تاسیس شد و شامل گروه های علوم کامپیوتر و ریاضی (محض، کاربردی و دبیری) می باشد.
دانشکده علوم جغرافیایی
سال تاسیس این دانشکده به ۱۳۸۹ باز می گردد و در ۴ گروه آموزشی مختلف فعالیت دارد. این دانشکده دارای ۲۰ عضو هیئت علمی و ۷۱۴ دانشجو در مقاطع مختلف کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا می باشد. ۳ استاد، ۱۰ استادیار، ۴ دانشیار و ۳ مربی از اعضای هیئت علمی هستند.
دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی
این دانشکده در دانشگاه خوارزمی در سال ۱۳۱۲ تاسیس شده است و شامل ۸ گروه آموزشی مختلف می باشد. روانشناسی تربیتی، روانشناسی عمومی، روانشناسی بالینی، کتابداری و اطلاع رسانی، برنامه ریزی درسی و آموزشی، راهنمایی و مشاوره، تکنولوژی آموزشی و فلسفه تعلیم و تربیت.
دانشکده ادبیات و علوم انسانی
این دانشکده در سال ۱۳۱۳ تاسیس شده و شامل هشت گروه آموزشی می باشد. زبان و ادبیات فارسی، دین و فلسفه، تاریخ، زبان و ادبیات عرب، جامعه شناسی، معارف اسلامی و زبان های خارجی.
- دانشکده اقتصاد
- دانشکده علوم زمین (تاسیس ۱۳۵۳)
- دانشکده علوم مالی
- دانشکده هنر و معماری (تاسیس ۱۳۹۵)
- دانشکده علوم زیستی (تاسیس ۱۳۸۹)
- دانشکده شیمی
- دانشکده تربیت بدنی و علوم ورزشی (تاسیس ۱۳۵۱)
- دانشکده مدیریت و حسابداری (تاسیس ۱۳۹۳)
- دانشکده حقوق و علوم سیاسی
- دانشکده فیزیک (تاسیس ۱۳۵۳)
پردیس های دانشگاه خوارزمی
دانشگاه خوارزمی ایران دارای دو مجموعه دانشگاهی است که به پردیس های خوارزمی نیز شناخته می شوند. یکی از این پردیس ها در تهران و دیگری در کرج واقع شده اند.
پردیس تهران دانشگاه خوارزمی
پردیس تهران دانشگاه خوارزمی واقع در خیابان شهید مفتح می باشد که مساحتی به حدود ۲ هکتار دارد. طرح ابتدایی ساختمان آن از طراحی نیکلای مارکف روسی تبار برگرفته شده است.
پردیس کرج دانشگاه خوارزمی
پردیس کرج دارای مساحت ۲۷۰ هکتار بوده و و در منطقه حصارک واقع شده است. عملیات تاسیس این پردیس از سال ۱۳۵۵ آغاز شده و در سال های بعدی به بهره برداری رسید. منازل سازمانی اساتید و کارکنان این دانشگاه، ۲۳ عدد بلوک خوابگاه دانشجویی، ساختمان مرکزی و ساختمان دانشکده ها در این مجموعه واقع شده اند. همچنین مجتمع ها و سالن های ورزشی دانشگاه خوارزمی نیز در این مکان قرار دارند. در سال ۱۳۸۷ کلنگ احداث کتابخانه و سالن همایش های دانشگاه در این محل زده شده است. فعالیت های اداری، پژوهشی و تحقیقاتی دانشگاه در هر دو پردیس انجام می شوند.
پردیس خودگردان دانشگاه خوارزمی
دانشگاه خوارزمی علاوه بر داشتن پردیس های دولتی، دارای دو پردیس خودگردان در تهران و کرج است. محل احداث پردیس خودگردان کرج در پردیس اصلی دانشگاه کرج قرار دارد. کلنگ احداث این مجموعه در سال ۱۳۹۲ زده شده است و اکنون در حال ساخت می باشد. پردیس خودگردان تهران در محل سابق موسسه تحقیقاتی دکتر مصاحب در خیابان طالقانی واقع شده است. پردیس های خودگردان دانشگاه خوارزمی از طریق آزمون سازمان سنجش و آزمون های داخلی و به صورت آزاد دانشجو جذب می کنند. جذب دانشجو این دانشگاه ها در مقاطع کارشناسی ارشد و دکترا صورت می پذیرد.
امکانات رفاهی دانشگاه خوارزمی برای دانشجویان
یکی از عواملی که دانشجویان را از سراسر کشور به دانشگاه خوارزمی جذب می کند امکانات رفاهی متنوع می باشد. این دانشگاه امکانات رفاهی مختلفی را در زمینه های ورزشی، هنری و اقامتی و … در اختیار اساتید و دانشجویان این مجموعه قرار داده است. بنابراین دانشجویان این دانشگاه می توانند در خوابگاه های کاملا مجهز خود اقامت داشته و از امکانات رفاهی آن لذت ببرند. در ادامه به معرفی امکانات رفاهی مختلف این مجموعه خواهیم پرداخت.
سالن ورزشی چند منظوره دانشگاه خوارزمی
سالن ورزشی دانشگاه خوارزمی، یکی از بزرگ ترین و مجهزترین سالن های ورزشی می باشد که بر اساس استانداردهای بین المللی ساخته شده است. این سالن ورزشی چند منظوره بوده و امکان برگزار کردن مسابقات هندبال، والیبال، بسکتبال، فوتبال سالنی، دو میدانی و … در آن وجود دارد. این سالن ورزشی دارای زیربنای ۸۰۰۰ متری بوده و می تواند ۳۰۰۰ نفر را در خود جای دهد. دانشکده تربیت بدنی دانشگاه خوارزمی به راحتی می تواند از این سالن جهت اهداف علمی خود استفاده نماید. سالن پینگ پنگ یکی دیگر از بخش های سالن ورزشی چند منظوره است که جهت برگزاری مسابقات این رشته ورزشی از آن بهره می برند.
استخر شنای سرپوشیده دانشگاه خوارزمی
استخر شنای سرپوشیده دانشگاه خوارزمی، یکی از استانداردترین استخرهای سرپوشیده می باشد. هر ساله در این استخر مسابقات مربوط به شنا برگزار می شوند. دانشکده تربیت بدنی از این استخر جهت آموزش دانشجویان بهره می برد. مساحت این استخر ۴۰۰۰ متر بوده و ظرفیت ۳۰۰ نفر را دارد. استخر کودکان بخش دیگری از این استخر است که برای شنای کودکان اختصاص داده شده است. پروژه استخر سرپوشیده دانشگاه خوارزمی در سال ۱۳۸۲ به بهره برداری رسید.
کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی دانشگاه خوارزمی
دانشگاه خوارزمی هم در تهران و هم در کرج دارای کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد است. یعنی هم پردیس تهران و هم پردیس کرج به صورت جداگانه دارای کتابخانه هایی بسیار مجهز می باشند. ناگفته نماند که هر کدام از دانشکده های این دانشگاه، دارای کتابخانه مخصوص به خود هستند. کتابخانه مرکزی دانشگاه خوارزمی تهران یکی از قدیمی ترین بناهای آموزش عالی کشور بوده و به عنوان آثار ملی شناخته می شود. زیرا قدمت این کتابخانه به بیش از یک قرن پیش باز میگردد. ساختمان فعلی این کتابخانه اکنون در دست مرمت و بازسازی می باشد. در مجموع تمام کتابخانه های دانشگاه خوارزمی ۲۱۰۸۲۰ کتاب چاپی به زبان های فارسی، لاتین و عربی وجود دارد. همچنین وجود ۳۱۳ نسخه خطی در این کتابخانه ها موجب پربارتر شدن آن ها شده است.
امکانات خوابگاهی دانشگاه برای دانشجویان
دانشگاه خوارزمی در پردیس تهران دارای دو بلوک خوابگاه دانشجویی است که وسعت هر کدام از آن ها حدود ۴۰۰۰ متر می باشد. هر کدام از این بلوک ها گنجایش ۳۰۰ دانشجو را دارند. در این خوابگاه ها امکاناتی مانند تخت، میز مطالعه و … برای دانشجویان در نظر گرفته شده است. در پردیس کرج ۲۳ بلوک دانشجویی احداث شده اند. دانشجویانی که دارای شرایط لازم هستند می توانند در این خوابگاه ها اقامت داشته باشند. در پردیس تهران خوابگاه های لاله زار و شهید کشوری برای اقامت دانشجویان پسر در نظر گرفته شده است. خوابگاه های سمیه و شهید حسینی نیز به دانشجویان دختر اختصاص داده شده اند.
پژوهشکده ها، موسسه های پژوهشی و قطب های علمی دانشگاه خوارزمی
دانشگاه خوارزمی دارای پژوهشکده ها، موسسه های پژوهشی و قطب های علمی فراوانی بوده و از این نظر بسیار غنی است. اساتید و دانشجویان این دانشگاه در این موسسه ها به تحقیق و پژوهش پیرامون مسائل علمی و آموزشی می پردازند. در ادامه به معرفی پژوهشکده ها، موسسه ها و قطب های علمی این دانشگاه می پردازیم.
پژوهشکده ها
- پژوهشکده علوم کاربردی (تاسیس ۱۳۸۴)
- پژوهشکده پلاسما
- پژوهشکده علوم حرکتی (تاسیس ۱۳۸۵)
- پژوهشکده فلسفه و علوم تطبیقی (تاسیس ۱۳۸۶)
موسسه های پژوهشی
- موسسه تحقیقات ریاضی دکتر مصاحب (تاسیس در سال ۱۳۴۵ توسط دکتر غلامحسین مصاحب)
- موسسه زبان های خارجی
- موسسه تحقیقات تربیتی
- موسسه پژوهشی زبان و ادبیات فارسی بهار
قطب های علمی
- قطب علمی تحلیل فضایی مخاطرات محیطی
- قطب علمی روانشناسی استرس (تاسیس ۱۳۸۴)
مفاخر و استادان برتر دانشگاه خوارزمی تهران
دانشگاه خوارزمی یکی از قدیمی ترین دانشگاه های ایران است که استادان و چهره های برجسته ای را در خود پرورش داده است. هفت تن از استادان این دانشگاه برای همیشه جزء چهره های ماندگار این دانشگاه قدیمی قرار گرفته اند. این دانشگاه، به همت این استادان توانسته به شان و جایگاه امروزی خود دست یابد. در ادامه به معرفی استادان برجسته دانشگاه خوارزمی می پردازیم.
- دکتر جعفر شعار در رشته ادبیات فارسی در سال ۱۳۸۰.
- دکتر احمد مجد، زیست شناس برتر در رشته زیست شناسی در سال ۱۳۸۳.
- دکتر علی شریعتمداری در رشته روان شناسی و علوم تربیتی در سال ۱۳۸۱.
- آیت الله سید محمود بجنوردی در رشته فقه و حقوق در سال ۱۳۸۴.
- دکتر شکوه نوابی نژاد در رشته مشاوره در سال ۱۳۸۷.
- دکتر شهربانو عریان در رشته زیست شناسی در سال ۱۳۸۴.
- دکتر علیرضا مدقالچی در رشته ریاضی گرایش آنالیز در سال ۱۳۸۹.
سرشناس ترین فارغ التحصیلان این دانشگاه
برخی از سرشناس ترین و معروف ترین چهره های ایران زمین در دانشگاه خوارزمی درس خوانده و فارغ التحصیل شده اند. این چهره ها جزء مفاخر این دانشگاه به حساب آمده و به بخشی از تاریخ آن تبدیل شده اند. در ادامه برخی از این چهره ها را معرفی می کنیم.
- محمد علی رجایی (دومین رئیس جمهور ایران)
- پروین اعتصامی (شاعر معاصر)
- جلال آل احمد (نویسنده معاصر)
- حسن آیت (نایب رئیس دوم)
- غلامحسین مصاحب (مولف دایره المعارف فارسی)
- محمد حنیف (نویسنده و منتقد معاصر)
- عبدالعظیم قریب (مولف نخستین دستور زبان فارسی)
